Yapı Malzemesi Direktifi
Kapsamı:
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, yapı işlerine ilişkin temel gereksinimler açısından yapı malzemelerine uygulanacak kuralları kapsar. Yapı Malzemeleri: Binalar ve diğer Yapı mühendisliği işlerini içermek üzere tüm yapı işlerinde kalıcı olarak kullanılmak amacı ile üretilen bütün malzemeleri. Yapı malzemelerine bazı örnekler:
Yasal Durum:
27 Haziran 1991 tarihinden itibaren, 89/106/EC Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (Construction Products Directive) Üye Ülkelerde zorunlu olmuştur. 8 Eylül 2002 de Türkiye de Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/AT) olarak yayınlanmıştır ve zorunlu hale gelmiştir.
Kapsamımızdaki Ürün Standardları :
|
ÜRÜN SINIFLARI
|
ÜRÜNLER | ÜRÜN STANDARDI |
|
(CEN/EOTA)
|
|
|
| Yapılarda kullanılan ısı | Mineral Yün (MW) | EN 13162 |
| yalıtım malzemeleri | Genleştirilmiş polietilen(EPS) | EN 13163 |
| 1999/91/CE | Ekstrüzyonla İmal Edilen Polistiren Köpük (XPS) | EN 13164 |
| Sert Poliüretan Köpük(PUR) | EN 13165 | |
| Fenolik köpük (PF) | EN 13166 | |
| Cam Yünü (CG) | EN 13167 | |
| Rende Yongası (WW) | EN 13168 | |
| Genleştirilmiş perlitten (EPB) | EN 13169 | |
| Meşe Mantarı Levhaları (ICB) | EN 13170 | |
| Odun Lifli (WF) | EN 13171 | |
| Genleştirilmiş kil hafif agregadan (LWA) | EN 14063-1 | |
| Genleştirilmiş perlitten (EP) | EN 14316-1 | |
| Pullu vermikülit (EV) | EN 14317-1 | |
| Sabit yangın söndürme sistemleri | Yassı hortumlu hortum sistemleri | EN 671-2 |
| 1996/577/CE | Yarı sert hortumlu hortum makaraları | EN 672-1 |
| Doğal duman ve ısı boşaltma vantilâtörleri | EN 12101-2 | |
| Sprinkler ve Su Püskürtme Elemanları | EN 12259 | |
| Gazlı yangın söndürme sistemleri | EN 12094 | |
| Toz Sistemleri | EN 12416 | |
| Yer altı yangın hidrantları | EN 14339 | |
| Yer üstü yangın hidrantları | EN 14384 | |
| Kapılar, Pencereler, Bina Donanımları | Acil çıkış tertibatları | EN 179 |
| 1999/93/CE | Yatay kolla çalışan acil çıkış tertibatları | EN 1125 |
| Tek eksenli menteşeler | EN 1935 | |
| Kontrollü kapı kapatma cihazları | EN 1154 | |
| İki yöne açılan otomatik kapılar için elektrikle tahrik edilen açık tutma cihazları | EN 1155 | |
| Kapı ayar cihazları | EN 1158 | |
| Mekanik olarak çalıştırılan kilitler, diller ve kilitleme plâkaları | EN 12209 | |
| Endüstriyel ve ticarî yapılar ve garajlarda kullanılan | EN 13241-1 | |
| Pencereler ve yaya geçişine uygun hazır dış kapılar | EN 14351-1 | |
| Beton, Harç ve Şerbet İçin kimyasal katkılar | Beton Katkıları | EN 934-2 |
| 1999/93/CE | Öngerme Çeliği İçin Şerbet Katkıları | EN 934-4 |
| Ahşap esaslı levhalar | ahşap esaslı levhalar | EN 13986 |
| 1997/462/CE | ||
| Yer döşemeleri | Elâstik, tekstil ve lâmine yer döşemeleri | EN 14041 |
| 1997/808/CE | Ahşap yer döşemeleri | EN 14342 |
| Birden çok spor dalında kullanım için iç mekan yüzeyleri | EN 14904 | |
| Yapılarda kullanılan camlar | Cam esaslı yalıtım birimleri | EN 1279-5 |
| 2000/245/CE | Lamine cam ve lamine emniyet camı | EN 14449 |
| Isıl olarak temperlenmiş soda kireç silikat emniyet camı | EN 12150-2 | |
| Isıl olarak temperlenmiş soda kireç silikat emniyet camı | EN 572-9 | |
| Isı ile mukavemeti artırılmış (kısmî temperlenmiş) soda kireç silikat cam | EN 1863-2 | |
| Borosilikat camlar | EN 1748-1-2 | |
| Cam seramikler | EN 1748-2-2 | |
| Kimyasal olarak dayanıklılığı artırılmış soda kireç silikat cam | EN 12337-2 | |
| Isıl olarak temperlenmiş borosilikat emniyet camı | EN 13024-2 | |
| Kaplamalı cam | EN 1096-4 | |
| Temel toprak alkali silikat cam mamuller | EN 14178-2 | |
| Tavan ve duvar kaplamaları | Yüksek basınçta sıkıştırılmış -Dekoratif lâmine levhalar (HPL) | EN 438-7 |
| 1998/437/CE | Asma tavanlar | EN 13964 |
| İç ve dış masif ahşap kaplamalar | EN 14915 | |
| Esnek levhalar – Su yalıtımı için | Çatılarda su yalıtımında kullanılan takviyeli bitümlü levhalar | EN 13707 |
| 1999/90/CE | Sürekli olmayan çatı kaplama levhaları için alt tabaka | EN 13859-1 |
| Duvarlar için alt tabaka | EN 13859-2 | |
| Çatılarda su yalıtımı için kullanılan plastik ve lastik levhalar | EN 13956 | |
| Plastik ve lastik rutubet yalıtım levhaları | EN 13967 | |
| Bitümlü rutubet yalıtım levhaları | EN 13969 | |
| Bitümlü su buharı kontrol tabakaları | EN 13970 | |
| Su buharını kontrol için plastik ve lastik tabakalar | EN 13984 | |
| Alçı levhalar ve benzeri | Alçı levhalar | EN 520 |
| 1995/467/CE | Alçı levha sistemlerinde kullanılan metal çerçeve bileşenleri | EN 14195 |
| Düz levhalar (sleytler) | Düz levhalar (sleytler) ve bağlantı parçaları Elyaf takviyeli çimento kul. imal edilmiş | EN 492 |
| 1998/436/CE | Oluklu levhalar ve bağlantı parçaları Elyaf takviyeli çimento kul. imal edilmiş | EN 494 |
| Elyaf takviyeli çimento kullanılarak imal edilmiş düz levhalar | EN 12467 | |
| Çatılar | Plâstik, tekli çatı ışıklıkları | EN 1873 |
| 1998/437/CE | Bitümlü levhalar (shingle) – Mineral ve/veya sentetik takviyeli | EN 544 |
| Ahşap yapılar | Tutkallı lâmine kereste | EN 14080 |
| 1997/176/CE | Dikdörtgen kesilmiş yapı kerestelerinin mukavemet sınıflandırması | EN 14081-1 |
| Yol Aletleri | Yol trafik gürültüsünü azaltıcı tertibatlar | EN 14388 |
| Taşıt korkuluk sistemleri | EN 1317-5 | |
| Beton yapıların korunması ve | Beton için yüzey koruma sistemleri | EN 1504-2 |
| tamiri için mamuller ve sistemler | ||
| Kendini taşıyan çift yüzeyli metal | Kendini taşıyan çift yüzeyli metal kaplama yalıtım panelleri | EN 14509 |
| kaplama yalıtım panelleri |
Uygunluk Değerlendirme Süreci
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamına giren bir ekipmana CE işareti vurulabilmesi için harmonize standartların yada Avrupa Teknik Onay Kılavuzlarının yürürlükte olması gerekmektedir. Harmonize standartlar ve ATOK olmadan bir ürün yapı malzemesi de olsa CE işaretleme yapılamaz. Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinde ürün gruplarına göre tüm uygunluk değerlendirme sistemleri Konsey Kararları ile tanımlanmıştır. Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinde 4 Sistem Tanımlanmıştır. Bu sistemlerde Üreticinin ve Onaylanmış Kurumların görevleri ayrı ayrı tanımlanmıştır.
Uygunluğun Belgelendirilmesi (Uygunluk Beyanı ile birlikte)
Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri
(a) Onaylanmış kurum yada üretici tarafından ürünün ilk tip testinin yapılması;
(b) Onaylanmış kurum yada üretici tarafından önceden belirtilen test planına göre fabrikadan alınan numunelerin test edilmesi ;
(c) Onaylanmış kurum yada üretici tarafından fabrikadan , pazara sunulmuş ürünlerden yada inşaat bölgesinden alınan numuneleri denetim-test edilmesi ;
(d) Onaylanmış kurum yada üretici tarafından gönderilmek üzere hazır bekletilen yada gönderilmiş partiden alınan numunelerin test edilmesi ;
(e) Üretici tarafından Fabrika Üretim Kontrolünün sağlanması;
(f) Onaylanmış kurum tarafından fabrika ve fabrika üretim kontrolünün ilk denetimi ;
(g) Sürekli gözetim , Onaylanmış bir kurum tarafından fabrika üretim kontrolünün denetlenmesi ve sorgulanması
Başlangıç Tip Testleri :
Teknik dokümanlarda tanımlanan tüm testlerin gerçekleştirilmesidir. Bu testler ile ürünün kullanım için uygunluğu değerlendirilmez. Ürün performansının teknik dokümanlarda açıklanan özellikler ile karşılaştırmasını gösterir.
Fabrika Üretim Kontrolü (FÜK) :
Üretici tarafından uygulanan sürekli iç üretim kontrolüdür. Yapı Malzemelerinin teknik dokümanlara uygun olarak üretildiğinin üretici tarafından güvence altına alınmasıdır. Üretici tarafından benimsenmiş tüm koşulların ve gereksinimlerin prosedür ve politikalar şeklinde dokümante edilmesidir. Bu dokümantasyon kalitenin nasıl sağlandığını, ürün özelliklerinin nasıl sağlandığını ve operasyonların nasıl kontrol edildiğini gösterir.
Numunelerin Test-Denetimi :
Ürün uygunluk belgelendirmesi için (Örnek Sistem 1+) Onaylanmış Kurum yada Üretici tarafından İnşaat Sahasından, Fabrika Alanından yada Satış Merkezlerinden alınan numunelerin test-denetimidir. Numune test-denetimi ilk tip testine göre test edilir ve beyan edilen gereksinimlere uygunluk incelenir.
Yapı malzemeleri yönetmeliğin EK I’inde yer alan Temel Sağlık ve Güvenlik Gereksinimlerini karşılamalıdır.
Bunlar:
89/106/EEC Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, 01.01.2007 tarihinde uygulanması zorunlu hale getirilmiştir. Bu yönetmelik, yapı malzemelerinin taşıması gereken temel gerekleri, bu malzemelerin tâbi olması gereken uygunluk değerlendirme prosedürleri, piyasa gözetimi ve denetim işlemleri ile ilgili usul ve esasları belirtmektedir.
Bunun anlamı, tüm mermer üreticileri (blok mermeri kesen, şekillendiren kuruluşlar) bu yönetmelik ve ilgili standartlar kapsamında, ürettiği mermerlere CE işaretlemesi uygulamasını yapmakla yükümlüdürler.
Mermerde CE (Conformity Europeen) İşareti Çalışmaları aşağıdaki gibi olacaktır.
• Tip Testlerinin yapılması,
• Mermer özelliklerinin tanımlanması,
• Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜKS)nin kurulması ve uygulanması,
• Teknik dosyanın hazırlanması,
• Uygunluk beyanının yapılması ve
• CE işaretinin kullanılması
anlamına gelmektedir.
Peki Hangi mermer işletmelerinde CE gerekli?
• Tüm Mermer üreticileri mermerler için CE işaretlemesi yapmak zorundadır.
• Mermeri fabrikalardan alan, işleyen ve yaşam alanlarına monte eden atölyeler CE işaretlemesi yapılmış mermerleri kullanmak zorundadır.
• Mermer ocakları blok mermer veya molozlar için CE işaretlemesi yapmak zorunda değildirler.
Hangi testler gereklidir? Nerede yapılır?
• Mermer fabrikaları, ürettikleri mermerlerin fiziksel, kimyasal ve görsel özelliklerini mermerlerin kullanım yerlerine ve ilgili standardın şartlarına göre belirlemekle mükelleftir.
• Bu özellikler “tip testleri” ile belirlenir.
• Tip testleri yapılarak, ürün performansı, teknik dokümanlarda açıklanan özellikler ile karşılaştırılır.
• Tip testlerinin yapılması için ilgili mermerin özelliğini yansıtan örnekler alınmalıdır.
• Tip testleri, standardın şartlarına, mermere uygulanan işleme ve mermerin durumuna uygun bir laboratuarda yapılmalıdır.
Bir fabrika hangi mermerler için test yaptırmalıdır?
• Bir fabrika, ürettiği her mermer çeşidi için ayrı test yaptırmalıdır.
• Aynı çeşit mermerin bir bölümü, bazı nedenlerden dolayı farklı özellik gösteriyor ise ayrı test yaptırılmalıdır.
• Aynı çeşit mermer kimyasal işlemlerden geçiriliyor ise ayrı test yapılması gerekmektedir.
Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜKS) nedir?
• Kalitenin sürekliliğini sağlamaya yönelik, fabrikada yapılan mermer üretiminin kontrol altında tutulması için hazırlanan bir sistemdir.
• Fabrika Üretim Kontrol Sisteminin (FÜKS) kurulması ve yürüyor hale gelmesi işlemi ciddi bir iştir ve zaman alır. Bunun için emek verilmelidir.
• Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜKS) üretim ile ilgili görevleri, sorumlulukları, talimatları, prosedürleri ve kontrol planlarını içerir.
• Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜKS) hazırlandıktan sonra çalışanlara anlatılır ve uygulamaya alınır.
• Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜKS) sürekli uygulanmalıdır.
Teknik Dosya nedir?
Mermerin, şartlara uygun olarak üretildiğini gösteren rapor ve belgelerin bulunduğu ve ürünün tasarımı, üretimi ve/veya çalışması ile ilgili bilgileri içeren dosyadır. Bu dosya aşağıdaki belgeleri içerir:
• Ürüne ait genel tanımlama,
• Tasarıma ait çizimler,
• Ürün/üretim prosedürüne ilişkin bilgiler,
• Ürüne ait teknik şartnamelerin listesi ve/veya ilgili direktif şartname listesi,
• Ürünün ilgili direktifte öngörülen temel gerekleri karşılaması için gerekli olan kalite faktör değerleri,
• Ürünün test belge ve raporları ve muayeneleri,
• Başlangıç tip testi sonuç raporları,
• Varsa kalite yönetim sistemi belgesi ve/veya fabrika üretim kontrolü dokümantasyonu (Mevcut bir kalite yönetim sistemi, fabrika üretim kontrolünün tüm gerekliliklerini karşılamaktadır.)
• Uygunluk beyanı
Uygunluk Beyanı nedir?
• Uygunluk beyanı, mermer üreticisinin ürettiği ve piyasaya sunduğu mermerlerin özelliklerinin ürün üzerine iliştirilen özelliklere ve ilgili şartlara uygun olduğunun beyan edilmesidir.
• Üretimin fabrika üretim kontrol sistemine (FÜKS) göre yapıldığının beyan edilmesidir.
Tüketici ne istiyor?
• Uygunluk beyanında mermer üreticisinin beyan ettiği özelliklerinin doğru olmasını ve
• Ürünün ilgili şartlara uygun olmasını.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ne istiyor?,
• Mermer üreticilerinin kurumsallaşarak verimliliklerini ve rekabet güçlerini artırmasını,
• Mermer üreticilerinin Avrupa’da engeller ile karşılaşmamasını ve
• Mermer üreticilerinin CE ile ilgili şartlara uymasını bekliyor.
Piyasa gözetimi ve denetimi nedir?
• Mermer üreticilerinin CE ile ilgili şartları karşılayıp karşılamadıklarının gözetlenmesi ve denetlenmesidir.
• Piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinde ele geçen her türlü bilgi kullanılır. Bu bilgilerin kaynağı tüketicilerden, kullanıcılardan, rakip firmalardan, sivil toplum örgütlerinden ve kamu kuruluşlarından gelen şikayetler, ihbarlar vb. olabilir.
• Bu konuda yetkili tek kuruluş T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’dır.
DOĞAL TAŞLAR VE CE İŞARETLEMESİ· Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CE İşareti) Kapsamındaki Standardlar :
YAYA YOLLARI İÇİN;
EN 1341 Doğal Taştan Kaplama Plakları (Dış Mekan) Sistem 3 veya 4
EN 1342 Doğal Taştan Kaldırım taşı (Dış mekan) Sistem 3 veya 4
EN 1343 Doğal Taştan Bordür (Dış Mekan) Sistem 3 veya 4
BİNA İŞLERİ İÇİN ;
EN 1469 12 mm’den kalın Bina İç ve Dış Duvar ve Tavan kaplaması Sistem 3 veya 4
EN 12057 12 mm’den ince Bina İç ve Dış Döşeme ve Merdiven kaplaması Sistem 3 veya 4
EN 12058 12 mm’den kalın Bina İç ve Dış Döşeme ve Merdiven kaplaması Sistem 3 veya 4
·
CE İşareti Uygunluk Teyit Sistemleri :
Sistem 3 : Onaylanmış Laboratuarda Yangına tepki deneyi + Standardın öngördüğü deneyler
(Doğal taşların yüzey boşluklarını doldurmak için kullanılan organik kökenli maddelerin yangına
tepki ihtimali nedeniyle, bu dolgu malzemesinin toplam ağırlığa oranla ağırlıkça % 1’den fazla
olması durumunda Onaylanmış Laboratuarda Yangına tepki deneyi yapılması gereklidir. % 1’den
fazla dolgu miktarı çok düşük bir olasılık olduğu için Yangına tepki deneyine gerek yoktur.)
Sistem 4: Standardın öngördüğü deneyler
Uygunluk teyit sistemi ne olursa olsun üreticilerin Görevleri :
1) Fabrika Üretim Kontrol sistemi kurmak ve Kayıtlarını saklamak.
2) Başlangıç Tip deneylerini gerçekleştirmek ve Standardın öngördüğü kontrolleri yapmak.
3) AT Uygunluk Beyanı hazırlamak ( Tip deney sonuçları ile uyumlu)
4) Ürünlere ait CE Etiketlerini oluşturmak ve ürünü CE etiketiyle piyasaya arz etmek
96/603/EC sayılı komisyon kararı ile doğal taşlar Yangına tepki bakımından deney yapılmasına gerek duyulmayan mamuller sınıfındadır ( Sistem 4 ) . Üretici standardda öngörülen deneyleri yaparak veya yaptırarak , bulduğu sonuçları ilgili standardın Ek. ZA bölümünde örneği verilen CE etiketinin içine yazar. Her tip ürün için hazırlanan bu CE etiketi sevk irsaliyesi ekinde ürünle birlikte piyasaya arz edilir. Bunun için bir belgelendirme gerekmemektedir. CE işareti olmadan bu ürünleri piyasaya arz etmek suçtur.
Üreticinin Doğal taşlar standardlarından TSE belgeli olması CE işaretlemesi için işini kolaylaştıracaktır, çünkü elinde deney sonuçlarının tamamı olacaktır. Ayrıca TSE belgesi ile ürün kalitesi konusunda tercih sebebi olacaktır
